بیهوشی-پی آر پی

پلاکت ها در بدن چگونه عمل می کنند؟
پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که خداوند ماموریتی بر عهده‌ی آنها قرار داده است. همه ما در طول زندگی با بریدگی قسمت‌های مختلف بدنمان برخورد داشته‌ایم و دیده‌ایم که بعد از مدت کوتاهی خونریزی بند آمده و به تدریج ناحیه بریده شده التیام می‌یابد و حتی رنگ ناحیه‌ی آسیب دیده به رنگ طبیعی خود برمی‌گردد. همگی این‌ها ناشی از کارکرد پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد پلاکتی و قدرت ترمیم خدادادی آن‌ها است.
PRP که مخفف Platelet Rich Plasma است و به معنی پلاسمای غنی از پلاکت می‌باشد. پلاسما جز مایع خون است و پلاکت یکی از انواع سلول‌های خون است. پلاکت‌ها که قبلا تصور می‌شد فقط در انعقاد خون نقش دارد، در سال‌های اخیر مشخص شده که حاوی مواد محرک رشد و ترمیم سلولی می‌باشد و منجر به تسریع بهبودی و ترمیم طولانی‌الاثر نقاط آسیب دیده می‌گردند.
چرا از پی آر پی عده کمی نتیجه گرفته‌اند؟
متاسفانه در ایران مانند بسیاری از درمان‌های نوظهور، پی آر پی درمانی هم دچار استفاده‌های غیر مسئولانه شده است. افرادی در این وادی شده‌اند، بدون اینکه تخصصی در شناخت پلاکت و علم جداسازی پلاکت داشته باشند با اقدام به تهیه لوله‌های آزمایشگاهی و کیت‌های وارداتی که تنها می‌تواند پلاسمای بدون پلاکت را جداسازی کند استفاده نموده‌اند. حال چطور می‌شود از تزریق پلاسمای فاقد فاکتورهای رشد پلاکتی نتیجه مثبت از پی آر پی گرفته شود. لازم به ذکر است مقدار پلاکت در تهیه پی آر پی باید حدودا چهار تا شش برابر تعداد شمارش اولیه پلاکت بیمار باشد. (حدودا بالای یک میلیون در هر میکرولیتر) تا بشود یک پی آر پی موفق داشته باشید.
آیا پی آر پی همان روش درمان با سلول‌های بنیادی است؟
در برخی از تبلیغات اثرات پی آر پی را به سلول‌های بنیادی نسبت می‌دهند. نکته مهم این است که این روش با اینکه جزو درمان‌های سلول‌های بنیادی نیست،اما ترشح فاکتورهای رشد توسط پلاکت‌ها سبب می‌شود که سلول‌های بنیادی موجود در ناحیه آسیب دیده با تزریق پی آر پی از حالت غیرفعال به حالت فعال درآیند.
کاربردهای درمانی پی آر پی کدام‌ها هستند؟
پی آر پی جزو درمان‌های نوین می‌باشد که تر رشته‌های مختلف پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چون این روش صد در صد طبیعی بوده و بدون عارضه می‌باشد، در سایر رشته‌های پزشکی نیز قابل تعمیم است.
لازم به ذکر است در استفاده از پی آر پی هیچ محدودیت سنی وجود ندارد.
آیا پی آر پی در طب زیبایی کاربرد دارد؟
بله،از بین بردن چین و چروک صورت، کمک در درمان آکنه و جوش، تقویت و رویاندن مو، رفع چین و چروک پوستی در ناخیه صورت، گردن و پشت دست، پر کردن خط اخم و خنده، برطرف کردن گودی و کبودی و چین و چروک زیر چشم و همچنین در بهبود اسکارهای ناشی از سالک جز موارد استفاده از پی آر پی در طب زیبایی است.
آیا پی آر پی در درمان زخم کاربرد دارد؟
بله، پی آر پی جهت درمان زخم بستر، زخم پای دیابتی، موارد سوختگی و ترمیم اسکارهای قدیمی کاربرد دارد.
از چه کیت بخصوصی باید استفاده کرد؟
دو عامل اساسی در خصوص تزریق پی آر پی باعث می‌شود که نتیجه مطلوب بدست آید:
1-کیت مناسب
2-دانش صحیح تهیه و تزریق پلاکت
باید توجه داشت روشی جهت تهیه فرآورده‌های خونی، مناسب است که از استانداردهای جهانی انتقال خون پیروی نماید و پلاکت‌ها در حین تهیه از بین نروند و فاکتورهای رشد خود را حفظ نمایند که این مورد در نتیجه گیری از پی آر پی درمانی موفق بسیار حائز اهمیت است. کیت تهیه پی آر پی «استاندارد کیت» که اختراع ایرانی و محصول منحصر به فرد در سطح جهانی است که کلیه آزمایشات کنترل کیفی و بالینی آن توسط وزارت بهداشت مورد تایید قرار گرفته و واجد شرایط لازم برای تهیه پلاکت‌های فعال است. در حال صدور به کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اروپایی است.
در چه افرادی نباید از روش پی آر پی استفاده کرد؟
1-خانم‌های باردار
2-افراد مبتلا به سرطان خون و یا استخوان
3-افراد مبتلا به اختلالات انعقادی
4-افراد مبتلا به عفونت‌های خونی (سپتی سمی) و یا عفونت پوستی ناحیه تزریق
5-افرادی که به هر دلیل قادر به اجرای دستورات بعد از پی آر پی نمی‌باشند
چه اقداماتی قبل از پی آر پی لازم است؟
1-باید مطمئن بود بیمار اختلال انعقادی ندارد و یا داروی ضدانعقاد و ضد پلاکت نظیر آسپرین-پلاویکس و دی پیرامیدول مصرف نمی‌کنند.
2-لازم است داروهای ضد التهاب و ضد درد حداقل 48 ساعت قطع شده باشد به عنوان مثال: بروفن- دیکنوفناک- ایندومتاسیون- پیروکسیکام و آسپرین یک هفته قبل باید قطع شوند چرا که منجر به غیر فعال شدن پلاکت، سلول موثر و اصلی پی آر پی و اختلال در روند درمان شوند.
3-از سه هفته قبل از پی آر پی لازم است از ترکیبات کورتون دار استفاده نشود اما در صورتی که به صورت دراز مدت تحت درمان دوزهای پایین کورتون هستید انجام پی آر پی از این نظر بلامانع است.
4-بهتر است بیماران در یک هفته اخیر بیماری تب‌دار نداشته باشد.
5-به هیچ وجه بعد از پی آر پی تا دو هفته از داروهای ضد درد و ضد پلاکت مثل آسپرین و بروفن و دیکنوفناک و … به جز استامینوفن کدئینه نباید استفاده نمود.
برای انجام پی آر پی چه مقدار خون از بیمار گرفته می‌شود و نهایتا چه حجمی از پی آر پی بدست می‌آید؟
طبق استاندارد جهانی و قابل قبول مقدار خون اخذ شده از بیمار بین 40 تا 60 سی سی است. سپس طی فرآیند علمی آماده سازی بین 4 تا 6 برابر، پلاکت خون فرد، تغلیظ و آماده می‌گردد.
چه بیماری‌های اسکلتی و عضلانی ممکن است از درمان با پی آر پی سود ببرند؟
در ابتداحهت درمان آسیبی زانو از کورتون استفاده می‌شد و با توجه به مثبت بودن استفاده از پی آر پی و بدون عارضه بودن تزریق آن نسبت به کورتون بر دامنه استفاده از آن افزوده گردید در حال حاضر استفاده از پی آر پی بیشتر در مورد دردهای مزمن مربوط به آسیب رباط شانه و زانو، التهاب خار پاشنه، آرتروز مچ پا و زانو و نیز برخی دردهای آرنج (از جمله آرنج تنیس بازان) و نیز طب ورزشی و فیزیکی به کار می‌رود.
آیا احتمال ابتلا به سرطان با تزریق پی آر پی وجود دارد؟
خیر، پی آر پی سرطان زا نیست، تا کنون در دنیا مورد سرطانی ناشی از تزریق پی آر پی گزارش نشده است.

مجله مدهوش
انجمن بیهوشی علوم پزشکی اصفهان

مجله خبری آرسینه