ذخیره ساز-مخزن کرایوژنیک

مخازن کرایوژنیک یا کرایوجنیک تجهیزاتی هستند که برای نگهداری کلیه‌ی موادی که دمای جوش آن‌ها خیلی از دمای محیط کمتر هستند، به کار می‌رود به عبارتی دیگر اصطلاح “cryotank” در اصل، یک بطری خلاء است. این بطری‌ها را به گونه ای طراحی می‌کنند که گرما را از مایع موجود در ظروف داخلی دور نگه دارد. این مخازن، جهت ذخیره گازهای صنعتی و آزمایشگاهی همچون اکسیژن، نیتروژن، آرگون، دی اکسید کربن و LNG (Liquid Natural Gas) بکار می‌روند.
مخازن کرایوژنیک با توجه به تکنیک‌های به‌روز و پیشرفته در دنیا و با استفاده از فن آوری‌های نوین طراحی و تولید می‌شوند. شامل دو مخزن داخلی و خارجی می‌باشند که در ساخت مخزن داخلی از فولاد زنگ نزن آستنیتی و مخزن خارجی از کربن استیل استفاده می‌شود و می توان از آنها برای ذخیره سازی LIN ،LOX ،LAR ،LNG ،CO2 و N2O استفاده کرد. این دسته از مخازن به گونه‌ای طراحی می‌شوند که میزان تبادل حرارت مایعات با محیط بیرون به حداقل میزان ممکن برسد.
کاربرد مخازن کرایوژنیک
مخزن کرایوژنیک اغلب برای استفاده از اکسیژن مایع، نیتروژن مایع و LNG در دمای منفی تا 200- درجه سلسیوس استفاده می‌شوند.

میتوان گفت به طور کلی مخزن کرایوژنیک در مراکزی که خلوص گازها بسیار مهم باشد:

همچون صنایع نفت و گاز، هوافضا، انرژی‌های نوین، احتراق، حفاری، بتون ریزی، سردخانه‌ها، سلول‌های بنیادی، مواد غذایی و تامین اکسیژن بیمارستان‌ها کاربرد دارند.

علاوه بر این مخازن کرایوژنیک در مزارع پرورش ماهی، کارخانه‌های صنعتی دارای قسمت جوش و برش، بسته بندی و انجماد سریع مواد غذایی و مراکز توزیع گازهای صنعتی و طبی کاربرد گسترده‌ای دارند.
مزایای استفاده از مخازن کرایوژنیک
با توجه به رشد روزافزون مصارف محصولات کرایوژنیک در صنایع مختلف، امروز شاهد آن هستیم که این تکنولوژی به عنوان دانش و کالای استراتژیک محسوب می‌شود.

اغلب صنایع بنا به دلایل ذیل ترجیح می‌دهند که تا حد امکان از امکانات اختصاصی تولید و یا دستکم انباشت در ظرفیت بالا بهره ببرند:

قیمت: هزینه شارژ مخزن کرایوژنیک به طور میانگین یک سوم قیمت شارژ کپسول است.
تعویض و حمل: مخازن کرایوژنیک یک بار در محل نصب می‌گردند و با استفاده از ماشین‌های حمل در بازه طولانی‌تر (1 تا 2 ماه) شارژ می‌گردند، این در صورتی است که کپسول‌ها عمدتا” به صورت روزانه یا هفتگی حمل و شارژ می‌گردند.
تعمیرات و نگهداری: کپسول‌ها به لحاظ ایمنی بدنه و متعلقات آن باید به صورت دوره‌ای تست شوند که این امر در مخازن ثابت وجود ندارد.
فشار کاری: فشار کاری مخازن بر حسب نوع کارکرد تنظیم می‌گردد ولی کپسول‌ها با فشارهای 120 بار تا 200 بار پر می‌شود که این خود به معنای ریسک بالای کار با آنها است.
عمر عملکرد بالا ( بیشتر از 30 سال )
نیاز به برق و راه اندازی ندارد.
بدون ایجاد سر و صدا.
خلوص بالای 99 درصد.
بدون نیاز به اپراتور و…
به همین دلیل است که این مخازن جایگزین مناسب کپسول‌های گاز مصرفی در صنایع مختلف و مراکز درمانی و پزشکی می‌باشد.